Berging Hawker Typhoon

Op 28 september 1944 werd een Hawker Typhoon jachtvliegtuig van de Britse Royal Airfoce neergehaald door vijandelijk vuur. Het vliegtuig stortte neer in de polder Kortland in Alblasserdam. Bij de crash kwam de Belgische flight lieutenant Jean Noël Vandaele om het leven. Zijn lichaam is geborgen en begraven op het ereveld van de Erebegraafplaats op de Oude Torenhof in Alblasserdam.

Restanten van het vliegtuig liggen nog in de bodem van de polder Kortland. Vanwege de mogelijke aanwezigheid van resten van munitie, wapens en vloeistoffen wordt het vliegtuig geborgen. De berging vindt plaats in opdracht van de gemeente Alblasserdam. Voorbereidende werkzaamheden starten in februari 2024.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog gingen ruim 5500 vliegtuigen in Nederland verloren. Van een groot deel hiervan liggen nog resten in de Nederlandse bodem. Wrakken van vliegtuigen uit de Tweede Wereldoorlog worden geborgen door een speciaal team van Defensie. Dit team staat onder leiding van de Stafofficier Vliegtuigberging van de Koninklijke Luchtmacht.

De maatschappelijke werkgroep Hawker Kortland heeft het initiatief gestart om te onderzoeken of het vliegtuigwrak geborgen kon worden. Gemeente Alblasserdam heeft als opdrachtgever van het project de voorbereiding en uitvoeringsbegeleiding uitbesteed aan DAGnl. Tijdens de daadwerkelijke berging heeft het team van Defensie de leiding. De civieltechnische werkzaamheden worden uitgevoerd door Den Ouden – Bodac.

Bezoekesrmiddag 7 maart

Geïnteresseerden zijn van harte welkom tijdens een speciale bezoekersmiddag op donderdag 7 maart van 15.30 uur tot 16.30 uur. Het startpunt is aan de Kortlandsche Kade bij de gedenksteen en het informatiebord over Jean Noël Vandaele (vlakbij het gebouw van de Alblasserdamse IJsclub). Vanaf hier kunt u een route volgen langs verschillende punten. Onderweg wordt uitleg gegeven. In het ijsclubgebouw is een kleine expositie te bezoeken. Als de kwaliteit van de opgegraven materialen voldoende is, worden ook enkele geborgen onderdelen tentoongesteld.

Waarom wordt het vliegtuig geborgen?

Het vliegtuig ligt in de bodem onder een vrij toegankelijk bos- en wandelgebied. Ervaringen op locatie en bij bergingen elders in het land leren dat zowel aan de oppervlakte als in de bodem vermoedelijk munitie- en wapenresten worden aangetroffen. Aanvullend onderzoek heeft aangetoond dat er, naast munitie- en wapenresten, ook vloeistofhoudende vliegtuigonderdelen in de bodem aanwezig zijn. De vloeistoffen betreffen vliegtuigbrandstof en olie. Deze stoffen zijn een gezondheids- en veiligheidsrisico voor mens en milieu. De berging heeft als doel de locatie hiervan schoon te maken.

Via het Gemeentefonds loopt een nationale regeling voor het bergen van oorlogsmaterieel zonder stoffelijke resten. De inzet van Defensie op deze categorie bergingen wordt geprioriteerd vanuit oogpunt van veiligheid. De crashlocatie van de Hawker Typhoon in polder Kortland heeft van Defensie prioriteit gekregen vanwege de eerder aangetroffen en aan de oppervlakte geruimde (munitie-)resten en de aanwezigheid van vliegtuigresten.

Wie zijn er bij de berging betrokken?
  • Gemeente Alblasserdam is opdrachtgever van de berging.
  • De voorbereiding en uitvoeringsbegeleiding is uitbesteed aan DAGnl.
  • De civieltechnische werkzaamheden worden uitgevoerd door Den Ouden – Bodac.
  • Tijdens de daadwerkelijke berging heeft Defensie de leiding.
  • De maatschappelijke werkgroep Hawker Kortland hebben het initiatief gestart om te onderzoeken of het vliegtuigwrak geborgen kon worden. Tijdens het hele proces is de werkgroep Hawker Kortland betrokken en ondersteunend.
Waar is de berging? Wordt het gebied afgesloten voor publiek?

Vanaf 5 februari 2024 beginnen de voorbereidende werkzaamheden. Gestart wordt met het gereedmaken van het terrein. Vanaf dit moment wordt een beperkt deel van het bos afgesloten voor publiek. Op de kaart hieronder ziet u welke wandelpaden toegankelijk zijn gedurende deze periode. Klik op de afbeelding voor een grotere weergave.

Afgesloten en toegankelijke wandelpaden in polder Kortland

Wanneer vindt de berging plaats?

Vanaf 5 februari 2024 beginnen de voorbereidende werkzaamheden. Gestart wordt met het gereedmaken van het terrein. Vanaf dit moment wordt een beperkt deel van het bos afgesloten voor publiek. De daadwerkelijke berging start op 26 februari 2024 en duurt naar verwachting 2 weken.

Wanneer is de bezoekersmiddag?

Om de berging zorgvuldig en veilig te laten verlopen, is het niet toegestaan om zonder toestemming de bergingslocatie te betreden. Geïnteresseerden zijn van harte welkom tijdens een speciale bezoekersmiddag op donderdag 7 maart van 15.30 uur tot 16.30 uur. Het startpunt is aan de Kortlandsche Kade bij de gedenksteen en het informatiebord over Jean Noël Vandaele (vlakbij het gebouw van de Alblasserdamse IJsclub). Vanaf hier kunt u een route volgen langs verschillende punten. Onderweg wordt uitleg gegeven. In het ijsclubgebouw is een kleine expositie te bezoeken. Als de kwaliteit van de opgegraven materialen voldoende is, worden ook enkele geborgen onderdelen tentoongesteld.

Is de bezoekersmiddag toegankelijk voor minder validen?

Het buitengebied is door het aanhoudend natte weer en recente werkzaamheden moddderig. Hierdoor is het moeilijker begaanbaar met rolstoel of rollator.

Onderdeel van het programma vindt plaats in het clubgebouw van de Alblasserdamse IJsclub. Dit gebouw is voor mensen die slechter ter been zijn te betreden, maar niet drempelvrij.

Wat gebeurt er met het geborgen materiaal?

Na de berging worden alle vondsten naar een centrale locatie van Defensie gebracht. Hier worden de vondsten nog eens grondig geïnspecteerd. Toonbare vondsten worden in bruikleen gegeven aan instellingen, zoals de gemeente, musea en/of historische vereniging. Het is afhankelijk van de kwaliteit van de vondsten of deze toonbaar kunnen worden gemaakt.